လက်ငင်းအကျိုး ခံစားရေသာ အဖိုးတန် ကဗျာများ
လက်ငင်းအကျိုး ခံစားရေသာ အဖိုးတန် ကဗျာများ
၁ ။ ေသဒဏ်ကို လွတ်နိုင်သည့် ကဗျာ
သက္ကရာဇ် ၅၃၆ ခုတွင် ပုဂံ၌ နရပတိစည်သူသည် ေနာင်ေတာ် မင်းယဉ်နရသိခင်္ကို လုပ်ြကံ၍ နန်းတက်၏။ ထိုအခါ ေနာင်ေတာ်၏ အထိန်းေတာ်သား အနန္တသူရိယ အမတ်ကိုလည်း သတ်ေလဟု သူသတ်တို့အား အပ်ေလ၏။သတ်ခါနီးတွင် အနန္တသူရိယအမတ်သည် ေအာက်ပါ လကင်္ာေလးပိုဒ်ကို ေရး၍ မင်းြကီးအား ဆက်ပါဘိဟု အပ်ခဲ့၏။
(၁) သူတည်းတစ်ေယာက် ၊ ေကာင်းဖို့ေရာက်မူ ၊ သူတစ်ေယာက်မှာ ၊ ပျက်လင့်ကာသာ ၊ ဓမ္မတာတည်း။
(၂) ေရွှအိမ်နန်းနှင့် ၊ ြကငှန်းလည်းခံ ၊ မတ်ေပါင်းရံလျက် ၊ ေပျာ်စံရိပ်ြငိမ် ၊ စည်းစိမ်မကာာ ၊ မင်းချမ်းသာကား ၊ သမုဒ္ဒရာ ၊ ေရမျက်နှာထက် ၊ ခဏတက်သည် ၊ ေရပွက်ပမာ ၊ တစ်သက်လျာတည်း။
(၃) ြကင်နာသနား ၊ ငါ့အားမသတ် ၊ ယခုလွှတ်လည်း ၊ မလွတ်ြကမ္မာ ၊ လူတကာတို့ ၊ ခန္ဓာခိုင်ကျည် ၊ အတည်မြမဲ ၊ ေဖာက်လွဲတတ်သည် ၊ မချွတ်စသာ ၊ သတ္တဝါတည်း။
(၄) ရှိခိုးေကာ်ေရာ် ၊ ပူေဇာ်အကျွန် ၊ ပန်ခဲ့တံု၏ ၊ ခိုက်ြကံုဝိပါက် ၊ သံသာစက်မှ ၊ ြကိုက်လတ်တွန်မူ ၊ တံု့မယူလို ၊ ြကည်ညိုစိတ်သန် ၊ သခင်မွန်ကို ၊ ချန်ဘိစင်စစ် ၊ အြပစ်မဲ့ေရး ၊ ခွင့်လျှင်ေပး၏ ၊ ေသွးသည်အနိစ္စာ ၊ ငါ့ခန္ဓာတည်း။
(ေသွသည်အနိစ္စာ ၊ ငါ့ြကမ္မာတည်း ဟူ၍ လည်းေကာင်း ၊
ေသွးသားအနိစ္စာ ၊ ငါ့ခန္ဓာတည်း ဟူ၍လည်ေကာင်း ဆိုနိုင်ေသး၏)
ြကငှန်း = ြကီးြမတ်ေသာ ၊ အြကီးအြမတ် (ေပါရာဏ)
ခိုင်ကျည် = ြကံ့ခိုင်တည်ြမဲသည်။
မချွတ်စသာ = မလွဲမပျက် ၊ မလွှဲေရှာင်သာ။
ခိုက်ြကံု = ေတွ့ြကံု ၊ ေတွ့ဆံုသည်။
သူသတ်တို့သည် သတ်ြပီးမှ ဤစာကို ဆက်၏။ ဖတ်ေစ၍ ြကားေတာ်မူလျှင် လွှတ်ေစဟု မိန့်ေတာ်မူ၏။ သို့ရာတွင် ေနာက်ကျ လက်လွန်ေလြပီ။ မသတ်ခင်က ဆက်ပါမူကား ေသဒဏ်အသက်မှ လွတ်မည့် ကဗျာေကာင်း ြဖစ်ေပသည်။
ဤကဗျာသည် ရိုးရိုးနှင့် အဓိပ္ပါယ်သွားလှေသာ စာြဖစ်သည်။ အစပ်အဟပ်လည်း ေကာင်း၍ ဖတ်ရွတ်ရာ၌ ေချာေမာလှေပသည်။ ထိုစာကို ဖတ်ြပီးေနာက် ေသသူကို သနားြခင်း ၊ ချစ်ခင်ြခင်း ၊ ြကည်ညိုြခင်း မြဖစ်ဘဲ မေနနိုင်။ နှလံုးကို အလွန်ထိခိုက်ေသာ စာ ြဖစ်ေလသည်။
ဤစာကို ြကားရသည်ကစ၍ နရပတိစည်သူသည် တေအာက်ေမ့ေမ့ ေနာင်တြကီးစွာ ရသည်ကို အံ့ဩစရာ မဟုတ်ေချ။ ထိုေန့ကစ၍ အမျက်ေတာ်ကို ချုပ်တည်းသိမ်းဆည်းကာ " ေနာင်သတ်ေစ အမိန့်ရှိေသာ်လည်း တစ်လေလးသီတင်ထား၍ စစ်ေြကာဘိ ၊ ေသတန်မှ ေသေစ " ဟု အမိန့်ထုတ်ထားေလေတာ့သည်။
၂ ။ တစ်ကျွန်းပို့ဒဏ် ၊ အေဝးပို့ဒဏ်မှ လွတ်ေသာ ကဗျာ
(က) မဲဇာေတာင်ေြခရတု
ေရွှဘိုနယ် မန်ကျည်းတံုရွာ၌ ၁၀၈၉ ခုတွင် ဦးြမတ်စံကို ဖွားသည်။ ဤ ဦးြမတ်စံကား ေနာင် ' လက်ဝဲသုန္ဒရ ' ဘွဲ့ရ အမတ်ြကီးပင် ြဖစ်သည်။အင်းဝ ဆင်ြဖူရှင်လက်ထက် (၁၁၂၅-၁၁၃၈) တွင် ရာဇဝတ်သင့်သည် ဆို၍ မဲဇာသို့ အပို့ခံရသည်။
ထိုအခါ ဆင်ြဖူရှင်၏ ညီေတာ် အြမင့်မင်း၏ အြကီးေတာ်အြဖစ် ထမ်းရွက်ေနရသည်။ တစ်ခါေသာ် အြမင့်မင်းသား၏ လူပျိုေတာ်သား ေမာင်ေအာင်ထင်နှင့် နန်းေတာ်အပျိုေတာ် မမိတ်တို့သည် ချစ်ြကိုက် နန်းေတာ်သစ်တပ် အတွင်းကွယ်ရာ၌ စကားေြပာေနြကသည်ကို ဆိုင်ရာက ဝိုင်းဖမ်းြကရာ မမိတ်ကိုသာ မိသည်။ ေမာင်ေအာင်ထင်ကို မမိလိုက် ထွက်ေြပးေလသည်။
ေမာင်ေအာင်ထင်ကို ဆိုင်ရာ အြမင့်မင်းထံ ေတာင်းေတာ်မူရာ မရမှ မင်းသား၏ အြကီးေတာ် ဦးြမတ်စံကို တာဝန်ထား၍ မျက်ေတာ်မူြပီးလျှင် မဲဇာသို့ ပို့ေတာ်မူေလသည်။
မဲဇာအရပ်ကား ေတာြကီးေတာင်ြကီး ၊ လူသူမနီး ၊ ရှားပါးေသာအရပ် ၊ အလွန်ချမ်းေအးလျက် အဖျားငှက်ြကီးေသာအရပ် ြဖစ်သည်။ (ယခု ကသာ ထီးချိုင့်နယ်တွင် ရှိသည်) ထိုအခါဆီက ရာဇဝတ်သင့်၍ အေဝးပို့ ဒဏ်ခံရသူကို ထိုမဲဇာအရပ်သို့ ပို့တတ်သည်။ ယခုေခတ် တစ်ကျွန်းပို့သည်နှင့်တူသည်။
ဦးြမတ်စံ (လက်ဝဲသုန္ဒရ) မဲဇာ ေရာက်ြပီးေနာက် မဲဇာမှေန၍ ရတုပိုဒ်စံု ေရးဆက်လိုက်ရာ အလွန်ေကာင်း၍ နှစ်သက် သနားေတာ်မူြပီးလျှင် အေဝးပို့ဒဏ်မှ လွှတ်၍ ြပန်ေခါ်ေတာ်မူသည်။ ရတုကား ေအာက်ပါအတိုင်း ြဖစ်၏။
၁ ။ မဲဇာေတာင်ေြခ
စီးေထွေထွတည့် ၊ ြမစ်ေရဝန်းလည်း ၊ ြမိုင်ေတာဆီက ၊ ေရွှြပည်သာကို ၊ တရှာေတာ့မိ ၊ မိုးရှိရှိလျှင် ၊ သီရိကျက်သေရ ၊ တက်ြဖိုးေဝသား ၊ ေအာင်ေြမေြကာ့ေြကာ့ ၊ ကုန်းေမာ့ေမာ့နှင့် ၊ ဘိုးေတာ့်ေကာင်းမှု ၊ တည်ထားြပုသည် ၊ ဇမ္ဗူ့ဆီမီး ၊ ေြခာက်ေရာင်ညီးမျှ ၊ ဂူြကီးသခင် ၊ ေရွှလင်းပင်နှင့် ၊ ေရွှြခေသင့်္ေမွ ၊ စ၍ေရေသာ် ၊ ေရွှေစတီြကီး ၊ အသီးသီးတည့် ၊ မိတ်ဆီးြခယ်သမ်း ၊ လျှပ်ေရာင်တန်းမျှ ၊ ေရွှနန်းေရွှဘံု ၊ အလံုးစံုကို ၊ အာရံုမျက်ြမင် ၊ ဖူးေြမာ်ချင်၍ ၊ သည်တွင်ေရွှြမို့ ၊ သည်သို့ေစတီ ၊ သည်ဆီေရွှနန်း ၊ ေြဖာင့်တန်းေတာ့မည် ၊ စိတ်ကရည်သည်။ ။ ေရွှြပည်ဌာန ေဝးေသာေြကာင့်။၂ ။ သဲသာေသာင်ေြမ
ြမစ်ကမ်းေြခလည်း ၊ အေြကတစ်ြပင် ၊ တို့ေအာက်ခွင်ဝယ် ၊ ေရရှင်ပတ်ဝန်း ၊ ေပျာ်ဖွယ်ထွန်းလိမ့် ၊ တစ်ကျွန်းေလာက်ပင် ၊ ေဝးမည်ထင်ခဲ့ ၊ စီးသွင်ညိုရစ် ၊ မဲဇာြမစ်လည်း ၊ ထစ်ထစ်သွန်းဘိ ၊ ချံုအတိနှင့် ၊ ေတာြကီးဆိတ်ညံ ၊ ဆီးကျံကျံဝယ် ၊ ဓူဝံမေပါ် ၊ ရီမိှုင်းေသာ်ေြကာင့် ၊ မေမျှာ်ပါရ ၊ ေနကိုတလည်း ၊ ဘယ်ကေရှ့ေနာက် ၊ ဘယ်ေတာင်ေြမာက်ဟု ၊ ေတွးေထာက်မမှန် ၊ ြဖစ်ရဟန်ကို ၊ ဖန်ဖန်အံ့ဩ ၊ ြကံတိုင်းေမာစွ ၊ ဘယ်ေတာဘယ်ြမိုင် ၊ မသိနိုင်ခဲ့ ၊ မခိုင်စိတ်ဝမ်း ၊ ေန့တိုင်းလွမ်းရှင့် ၊ ကင်းစမ်းေတာင်က ၊ ေလဦးစ၍ ၊ ေနာက်မှေလရှည် ၊ အတည်တည်သည်။ ။ ေလြပည်လာက ေအးေသာေြကာင့်။၃ ။ ပွဲခါေညာင်ေရ
သွန်းြမဲေပတည့် ၊ ရိုေသသဒ္ဓါ ၊ ထံုးစဉ်လာြဖင့် ၊ မဲဇာရပ်သူ ၊ ေတာင်းဆုယူသည် ၊ ေရွှဂူေတာ်နှင့် ၊ ရှုတိုင်းတင့်သား ၊ မိုးြမင့်သီေခါင် ၊ မဲဇာေချာင်က ၊ တစ်ေတာင်လံုးမိှုင်း ၊ စ၍ဆိုင်းေသာ် ၊ ေတာင်တိုင်ယှက်၍ ၊ ဝန်းကာ ေဝှ့သည် ၊ ေတာင်ေငွ့ေဝေဝ ၊ အေထွေထွနှင့် ၊ ေလလည်းေရာေရာ ၊ မိုးမပါဘဲ ၊ သံဝါေြဖာက်ေြဖာက် ၊ ဆီးနှင်းေပါက်လည်း ၊ မိုးေလာက်ြပင်းထန် ၊ သွန်းချြပန်ေသာ် ၊ ယုဂန်ထင်ရှား ၊ ေတာင်ေတာ်ဖျားက ၊ ရထားယာဉ်သာ ၊ ေနစြကာလည်း ၊ ေရာင်ဝါမထွန်း ၊ ချမ်းရှာလွန်း၍ ၊ တည့်မွန်းချိန်ေန ၊ ေရာက်လွယ်ေစဟု ၊ ေစ့ေရလှည့်လည် ၊ တလျက်ြမည်သည်။ ။ ေနြခည်ြဖာမှ ေနွးေသာေြကာင့်။
(၁) မိုးရှိရှိ = မိုးေလာက်မျှ
ဘိုးေတာ့်(ေကာင်းမှု) = ဆင်ြဖူရှင်၏ဘိုးေတာ် သီရိမဟာ ဓမ္မရာဇာဘွဲ့ခံ မင်းညိုစံ (မင်းညိုစံ၏သား အေလာင်းဘုရား ၊ အေလာင်းဘုရား၏ သား ဆင်ြဖူရှင်)
(၂) အေြက = ေအာက် (အရပ်)
ဆီးကျံကျံ = (ဆီး + ကျံကျံ)
ဆီး = ဆီးနှင်း
ကျံကျံ = ြမည်သံ
ဓူဝံ = ဓူဝံြကယ် ၊ ေြမာက်အရပ်ကို အမှတ်ြပုရေသာြကယ်
ကင်းစမ်းေတာင် = ထိုအရပ်၌ရှိေသာ ေတာင်တစ်ေတာင်၏ အမည်။
(၃) ေရွှဂူေတာ် = မဲဇာအေနာက်ဘက် ၊ ေတာင်ေြခေပါ်ရှိ ေရွှဂူေတာ်ဘုရား
ယုဂန်ေတာင် = ြမင်းမိုရ်ေတာင်ကို ြခံရံေသာ ေတာင်တစ်ေတာင် ၊
ထိုယုဂန်ေတာင်မှာ ြမင်းမိုရ်ေတာင် တစ်ဝက်မျှြမင့်၍ ထိုေတာင်ထိပ်ဖျား အြမင့်ေလာက်မှ ေနလှည့်လည် သွားသည်ဟု အယူရှိြကသည်။
(ခ) ေအာင်ေြမသာစံပတ်ပျိုး
၁၁၄၃ ခုတွင် နန်းတက်ေသာ ဘိုးေတာ်ဘုရားသည် ေြမးေတာ်စစ်ကိုင်းမင်း၏ နို့ထိန်း ရှင်ဝက် ကို ေြမာက်ေရွှေရးေဆာင် မိဖုရားြကီး ေြမှာက်ရာမှ ၁၁၄၅ ခုတွင် သားေတာ်တစ်ေယာက် ဖွားသည်။ ထိုသား၏ ငယ်မည်မှာ ေမာင်ဖဲြကီး ြဖစ်သည်။ထိုေမာင်ဖဲြကီးအား ြမန်ေအာင်ြမို့ကို ေပးသည်။ ေနာက် ြမန်ေအာင်ြမို့နှင့် လဲ၍ ပုခန်းြမို့ကို စားရသည်။ သို့ေြကာင့် ထိုမင်းသားမှာ ပုခန်း မင်းသားဟု ေခါ်တွင်ထင်ရှားေလသည်။
တစ်ခါေသာ် ခမည်းေတာ်က မျက်ေတာ်မူ၍ အညာသစ်ေတာသို့ ပို့လိုက်ရာ ေအာက်ပါ ပတ်ပျိုးသီချင်းကို ေရးဆက်ေသာအခါ သနားေတာ်မူ၍ ြပန်ေခါ်ေတာ်မူသည်။ ၎င်းေနာက် ၁၁၇၂ ခု ၊ သက်ေတာ် ၂၇ နှစ်တွင် ပုခန်းမင်းသား ကွယ်လွန်ေတာ်မူသည်။
ေအာင်ေြမသာစံ ၊ ေသာင်ယံထဲက ၊ ပုလဲလိုလို ၊ ခင်းသာသည်ကို ။ ။ ေရညို့ညို့တိုးလျှိုငယ်စီးပါလို့ ၊ ခရီးသာသာလမ်းမှာလ ၊ ေရွှတဲ့ ေရွှြမစ်ညာ။
ေရွှလက်ကယ်ကိုင်ကာ ၊ သီတာေသာင်ကမ်းေြခ ၊ စိမ်းေရွှညိုြပာ ၊ နီဝါေရာင်ေသွး ၊ တိမ်စွယ်ရိပ်ကယ်က ေမှး ၊ ေရွှြပည်ေတာ် ေမျှာ်တိုင်းေဝး။
ေရွှေသွးမျက်ြခည် ၊ ေလြပည်ယူသိမ်း ၊ ြမစိမ်းေရာင်ညို့ မိှုင်းမို့မို့ေရတဲ့ ေရကန်သာ။ ။ ပဒံုေရွှြကာ အငံုေဝဆာရဂံုေဘွမှာ ညိုးညိုးညင်းညင်း ြကိုင်ေအးမာလာ ပန်းစံုကသင်း။
တစ်ဆင့်တက်ေသာ် ၊ တစ်ေတာင်ေကျာ် ၊ တစ်ေမှာ်ရံုလျှိုး ၊ တစ်ချံုတိုးလို့ ၊ တစ်မိုးေသာက်လျှင် ၊ တစ်ေနဝင် ၊ တစ်ခွင်ြမိုင်ြကီး ဂနိုင်ဆီးလို့ ၊ ေတာြကီးေတာင်တာ ၊ ေကလာ့ေတာင်ေစာင်း ပိတ်ေပါင်းငယ်သာေထွ ၊ သေြပပင်နန်း ၊ ေရယဉ်စမ်းနှင့် ၊ စခန်းတဲ့ရန်ေအာင်ေြမ ၊ အပန်းေြဖကာ ၊ ပလာတုရွှန်း သံသာေရွှငှက်ကယ်ညွှန်း ၊ နှစ်ကိုယ်စံ ဖန်တိုင်းကျွန်း ၊ အလွမ်းငယ်ေထွ ၊ ေဆာ်ေလြဖူး သာြပန့်ြပူး မာလာငံုဖူး ၊ လံုလို့ြမူး ၊ သာထူးဆန်း ။ ။ နန်းေရွှေတာင်ညွန့် နတ်ကယ့်စံရာ ၊ လွမ်းေလေအာင် ခုကပ်ကယ်ဖန်လာ ။ ။ မလံုပါဘဲနှင့် ေဆွးေရွှရင် ချမ်းတံုလို့ေအး။
သြဖန် ။ ။ မေလးကုန်ချစ်တဲ့ ၊ မှံုနှစ်ကယ်ေလး။ ေတာေချာင်မှာ ေမာင်အိပ်လို့ ၊ ေတာင်ထိပ်မှာေကွး ။ ။ ေတာင်ြမင့်ဂန္ဓမာ ြကားတိုင်းေမွှး ၊ ေရကန်သာ ြကာတိုင်းေအး ၊ ေရွှြပည်ေတာ် ေမျှာ်တိုင်းေဝး ။
(အချို့မူများတွင် ဝယ်တိုးဝန်ဆိုေတာင်လတ် ၊ ပတ်ပျိုးလတ် ဟူ၍လည်းေကာင်း ၊ ဇာတ်ဆရာ ေမာင်ေကျာက်ခဲသည် မိဖုရားငယ် တစ်ပါးနှင့် မှားယွင်း၍ မဲဇာပို့ထားရာမှ ေရးသားဆက်သွင်းသည် ဟူ၍လည်းေကာင်း မှတ်ချက်များေတွ့ရသည်)
(ဂ) ' တင့်တိုးကျက်သေရ ' ချီ ရတု
အမတ်ြကီး ဦးေပါ်ဦးသည် ၁၁၂၁ ခုတွင် ဖွား၍ ၁၅၀၀ ြပည့်နှစ် အသက် ၇၉ တွင် ကွယ်လွန်သည်။ ဘိုးေတာ် ၊ ဘြကီးေတာ် ၊ ကုန်းေဘာင်မင်း မင်းသံုးဆက် ခစားရသည်။ အထူးကား ဘိုးေတာ် ၊ ဘြကီးေတာ်တို့၏ ကျွန်ယံုေတာ် အမတ်ပညာရှိြကီး ြဖစ်သည်။မဟာေဇယျသူရ သခင်္ယာဘွဲ့ ၊ နားခံေတာ်ြကီး နန္ဒသြကင်္ ံဘွဲ့နှင့် ေဆာြမို့ ၊ ေယာြမို့စား အတွင်းဝန် ၊ ဝန်ြကီး သတိုးမင်းြကီး မဟာမင်းေခါင်ဘွဲ့ ၊ အဂ္ဂမဟာ ေသနာပတိ ဗိုလ်မှူး ဝန်ြကီး ၊ ဝန်ြကီး သတိုးမင်းြကီး မဟာသုဓမ္မာ ရာဇာေကျာ်ထင်ဘွဲ့နှင့် တရားဝန်ြကီးချုပ်အထိ အချီးအေြမှာက် ခံရသည်။
ထိုအမတ်ြကီး ဦးေပါ်ဦးသည် ေလာကီ ၊ ေလာကုတ္တရာစာ အလွန်တတ်ကျွမ်း၍ ကဗျာများကို ပါးစပ်က ရုတ်ြခည်းစီ၍ ရွတ်ဆိုနိုင်သည်။ အထူးကား သူတစ်ပါး စိတ်နှလံုး ရွှင်ပျဖွယ်ကို ေြပာဆို ေရးသားနိုင်ေသာ ဉာဏ်ထူး ရှိေလသည်။ မင်းေရးမင်းရာ အခက်အခဲကို မိမိစိတ် ရွှင်ပျေသာဉာဏ်ြဖင့် ေြဖေြဖာင့် ၊ ရှင်းလင်း ၊ ေချာေမာေစခဲ့သည် များလှ၏။
အနိစ္စေရာက်ေသာအခါ ေသေသာသူသည် မိမိေနာက်သို့ ပစ္စည်းတစ်စံုတစ်ရာ ယူမသွားနိုင် ၊ လက်ချည်းသာ သွားရေလသည်ဟု လူအများတို့ သိေစြခင်းငှာ မိမိ၏ လက်ယာလက်ကို ေခါင်းြပင်ဘက်သို့ ထုတ်ချ၍ လက်ဝါးကို ြဖန့်ြပထားေစရန် သားမယားတို့ကို မှာခဲ့သည်။ အရှင့်အကျိုး ၊ တိုင်းကျိုး ၊ ြပည်ကျိုးကို များစွာေဆာင်ခဲ့ေသာ ပုဂ္ဂိုလ်ြကီး ြဖစ်ေလသည်။
ဘိုးေတာ်၏ ေြမးေတာ်များ ြဖစ်ေသာ စစ်ကိုင်းမင်းနှင့် ဆင်ြဖူရှင်မယ်တို့မှ ၁၁၇၄ ခုတွင် ေမာင်ေဖခင် ၊ မင်းကေလး ၊ ေညာင်ရမ်းမင်းဟူေသာ အမည်တို့အြပင် စြကာမင်းဟု ယခုတိုင်ေအာင် ေကျာ်ေစာသာ သားေတာ်ကို ဖွားေလသည်။ ဘိုးေတာ်ဘုရားသည် ြမစ်ေတာ် စြကာမင်းကေလး အား ြမပုခက်တင် ဧယင်ြပုလုပ်၍ ခမဲေပး ဖွဲ့ေတာ်မူလိုေသာေြကာင့် သဿေမဓ အခွန်ေတာ်ေငွမှ ေငွေတာ်ရှစ်သိန်း ထုတ်၍ ဦးေပါ်ဦးက ြကီးြကပ်ကာ " ယိုးဒယား (ထိုင်း) သို့ သွားေရာက် ြမေကာင်းများ ဝယ်ေစ " ဟု အမိန့်ေတာ် ေပးေလသည်။
ထိုအမိန့်ေတာ်ကို ဝန်ြကီးများက ြပန်ြကား၍ ဦးေပါ်ဦး ြကားသိရေသာအခါ " အင်း မင်းြကီးဘုရားများ၏ ရှင်ဘုရင်သည် ရှင်ဘုရင်ဝါး မ၀ေသး ပါဘူး " ဟု ဆိုလိုက်ေလ၏။
ဘိုးေတာ်ဘုရားြကားေသာ် " ဘုရင်ကိုပင် မေလးမခန့် ရိုင်းပျစွာ ေြပာေလသည် " ဟု ဦးေပါ်ဦးကို အရာမှ နုတ်သိမ်းြပီး သိန္နီသို့ နှင်ပို့ေတာ် မူလိုက်ေလ၏။
သိန္နီသို့ေရာက်မှ ေအာက်ပါရတုတို့ကို ေရးဆက်လိုက်ေလသည်။
(၁) တင့်တိုးကျက်သေရ ၊ ြမင့်ြဖိုးေဝသား ၊ စက်ေနပမာ ၊ ချက်ေြမချာဝယ် ၊ ေတဇာကွန့်ြမူး ၊ ြကယ်ေသာက်ရှူးနှင့် ၊ ပျံလူးဥက္ကာ ၊ ကဲ့ပမာသို့ ၊ ေရာင်ဝါမှည့်ရွှန်း ၊ လှည့်လည်ထွန်းသည် ၊ ကျွန်းြကီးသခင် ၊ ဘုရင်သရဖူ ၊ သတိုးဥက္ကဋ္ဌ ၊ ေနနတ်ေမာ့ဠိ ၊ သီရိပဝရ ၊ အာဒိစ၍ ၊ ဝိဇယာနန္တ ၊ ယသပဏ္ဍိ ၊ မဇ္ဈိမက္ခရာ ၊ ပရိေယာသာမျာ ၊ ဓိရာဇာြကီး ၊ အဆံုးမှီးလျက် ၊ ဘုန်းမီး ေတာက်ထိန် ၊ အသမ္ဘိန်ကို ၊ မာန်ရှိန်ညွတ်ေပျာ့ ၊ ကျွန်ဦး ေလျာ့၍ ၊ ကန်ေတာ့ ပန်ထွာ ၊ ေလျှာက်တင်ပါမည် ၊ နာေတာ်ခုမမှား ဆင်ေတာ့ဘုရား။
(၂) ပွင့်ညှိုးရွက်ေြကွ ။ ။ ြမူခိုးေဝသား ၊ ဂိေမှအခါ ၊ တိမ်ေြခြဖာ၍ ၊ ေခမာဝရ ၊ တိုင်းမမည်ရှိ ၊ သီဝိရဋ္ဌ ၊ ကေမ္ဘာဇနှင့် ၊ ယုဒ္ဓယဒွာရာ ၊ ြမိတ်စွန်းသာက ၊ ညွှန်းကာ ေမျှာ်တနန်း အမရသို့ ၊ မှန်းဆမြမင် ၊ ဆဒ္ဒန်ရှင်ကို ၊ စိတ်တွင်ရည်စူး ၊ ြဖာ့ကျွန်ဖူးေသာ် ၊ ဆွတ်နူးလွမ်းေငွ့ ၊ မချမ်းေြမ့ေအာင် ၊ ကမ်းေကွ့ေတာင်ြမိတ် ၊ ရှစ်ရပ်ပိတ်လျက် ၊ ကိလိဋ္ဌမျိုး ၊ ေဘးရန်ဆိုးဟု ၊ မီးခိုးသူရိန် ၊ ြမူတိမ်ဆီးနှင်း ၊ မလင်းခိုက်ပင် ၊ မိုက်ေမှာင်ထွင်၍ ၊ ေရာင်စင်ေဝပွင့် ၊ အေြခတင့်ေအာင် ၊ ေနမင်းပမာ ၊ ရှင့်ရုပ်ဝါသည်။ ။ လာေသာရှုမြခား ထင်ေပါ့ဘုရား။
(၃) လင့်စိုးရက်ရှည် ။ ။ ဆည်ခက်ေလသား ၊ မျက်ေရဝန်းလည် ၊ စိတ်မြကည်၍ ၊ ေရွှြပည်ကိုသာ ၊ တ ေမျှာ်ကာနှင့် ၊ သစ္စာေလးနက် ၊ ေကျးဇူးထက်သည့် ၊ မဟဂ္ဂေနာင် ၊ ကျွန်းဦးေသျှာင်ကို ၊ ညဉ့်ေရာင်ဆည်းဆာ ၊ ေန့ညီလာ၌ ၊ ေရွှဗျာလှစ်ြကူ ၊ မိန့်ေတာ်မူလျက် ၊ ယူလျှင်ယူသင့် ၊ မယူသင့်ြဖင့် ၊ ရှင်ပင့်ေမးေတာ် ၊ အေရးေပါ်လျှင် ၊ ေတွးေြမာ်မဆိုင်း ၊ ဉာဏ်ချင့်နိှုင်း၍ ၊ ဟုတ်တိုင်းထင်ထင် ၊ တင်ေလျှာက်အင်ကို ၊ ေန့စဉ်မေသွ ၊ မှတ်ရေချ၍ ၊ ေထွေထွရာရာ ၊ ေအာက်ေမ့ပါသြဖင့် ၊ ေအာင်ချာရဋ္ဌ နရိန္ဒနှင့် အမရသညီ ၊ ြပည်ပူရီကို ၊ မအီမသာ ၊ လွမ်းမိုးရွာသည်။ ။ ခါေနာ်ခုဘုရားြမင်ေတာ့သား။
(၄) ခွင့်မျိုးပျက်ေချ ။ ။ စက်ေတာ်ေရွှတွင် ၊ ဆက်ေနမယွင်း ၊ နားေတာ်သွင်းြဖင့် ၊ လစ်ဟင်းခဲ့ြပီ ၊ ဖွဲ့အသီဟု ၊ ဘွဲ့ညီချိုြမူး ၊ နန်းချင်းကျူးကို ၊ ညွှတ်နူးဘုန်းရှိန် ၊ တင်ေလျှာက်ချိန်၌ ။ မနိေြန္ဒ ၊ ေရွှစိတ်ေြပဖို့ ၊ ေြဖေဖျာ်ဖွယ်ြမတ် ၊ ေနနွယ်နတ်ကို ၊ ဘယ်မတ်မဏ္ဍိုင် ၊ ေလျှာက်ဆိုနိုင်လိမ့် ၊ ခရိုင်ေဝးစွာ ြမို့ေကျးရွာမှ ၊ ေြပးကာစိုက်စိုက် ၊ လိုေတာ်လိုက်၍ ၊ တိုက်ကရိုက်ပင် ၊ ေလျှာက်စမ်းချင်၏ ၊ ဝမ်းရွှင်ြကည်နူး ၊ စံေတာ်ဦးက ၊ သံကျူးသံသာ ၊ သံချိုပါနှင့် ၊ သာယာသမှု ၊ နန်းရတုကို ၊ နန်းမှုကုန်ေအာင် ၊ နန်းဘံုေဆာင်၌ ၊ နန်းေယာင်မတ်များ ၊ သိနိုးနားနှင့် ၊ စကားေြပစွာ ၊ မေရရာသည်။ ။ စာေတာ်မှုတစ်ပါး တင်ေပါ့လား။
(၅) ရှင့်မိုးစက်ေရွှ။ ။။ ကနက်ေြမမှ ၊ ထွက်ေစေရွှခွန်း ၊ ရွာေစသွန်း၍ ၊ ရှမ်းယွန်းတို့ြပည် ၊ ေရာက်ရသည်တွင် ၊ ေန့ရှည်ရက်များ ၊ ဘာသာြခားမို့ ၊ နားပါြပိုအီ ၊ ြမို့သိန္နီ၌ ၊ မပီမြပင် ၊ ထီမထင်ဘဲ ၊ စီစဥ်ဟန်မှာ ၊ သံဝဲစွာနှင့် ၊ မည်းြပာဆင်ေလာင်း ၊ ဝတ်ညစ်ေဟာင်းကို ၊ ဦးေပါင်းရစ်ကာ ၊ ေြပာဆိုရာလည်း ၊ ပမာမှီးဘဲ ၊ ြကီးအကဲသို့ ၊ အီးခဲေမာမူး ၊ ေကျာ်ကျူးဌာန ၊ ဤေဒသ၌ ၊ ေနရမူလျှင် ၊ ဘယ်သူရွှင်လိမ့် ၊ ဂူမင် ေချာင်ြမိတ် ၊ ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ၊ ပယ်ရိတ်လှီးကာ ၊ ဘာဝနာနှင့် ၊ ေနပါချင်ေတာ့ ၊ အားအင်ေပျာ့၍ ၊ မာန်ေလျှာ့ဆြကံ ၊ မေနာကံမှာ ၊ (သ-သံ-ပု-က) ၊ သိြကားတံဆိပ် ၊ ခပ်နှိပ်ခဲ့သည် ၊ စမိဿေရာ် ၊ ေစတီေတာ်တွင် ၊ ပူေဇာ်မပျက် ၊ ညနံနက်ကို ၊ တံြမက်လှည်းလျက် ၊ ပုတီးချက်နှင့် ၊ ေနာက်ဘက်ကိုပင် ၊ ေချာင်ကိုးခွင်သို့ ။ ။ ဝင်ချင်ေတာ့ဘုရား ရှင့်ကိုယ်စား။
(၆) ကျင့်မျိုးခက်ေဝ ။ ။ ြမင့်တိုးေစသား ၊ မိုးေြမတုတ်ခွန် ၊ ယုတ်မလွန်ေအာင် ၊ အမွန်ရှည်ြကာ ၊ တည်စိမ့်ငှာဟု ၊ ကမ္ဘာဦးနတ် ၊ လူဥက္ကဋ္ဌ်တို့ ၊ ပညတ်ေတာ်မှန် ၊ ေဝဖန်ဟန်ကား ၊ ေလးတန်ဓမ္မ ၊ သဂင်္ဟတွင် ၊ သဿေမေဓာ် ၊ ခွန်သီးေသာ်မူ ၊ စစ်သူရိက္ခာ ၊ ြဖစ်ေစရာ၏ ၊ ပဏ္ဏာေတာ်ပန်း ၊ ြမို့တစ်နန်းက ၊ ပို့ြမန်းဆက်လာ ၊ ကာရိကာနှင့် ၊ လယ်ယာေြမထု ၊ အေြခြပုလျက် ၊ ေြပသူ့ြခားပိုင်း ၊ တရားတိုင်းြဖင့် ၊ လမိုင်းဆိုင်ရာ ၊ ထိုသည့်တာကို ၊ ဘဏ္ဍာေတာ်ြမတ် ၊ မင်းသံုးမှတ်ေလာ့ ၊ သိတတ်ေတာ်ရန် ၊ ရာဇဒဏ်၌ ၊ လာဟန်ကျင့်နှုန်း ။ အခွင့်ထံုးမှာ ၊ နှလံုးြမဲေစ ၊ သံုးစွဲေစအံ့ ၊ ေြမသုသာန်မှ ၊ စဏ္ဍာလတွင် ၊ ရသည်ခိုင်ခွန် ၊ အရွတ်ဝန်က ၊ ေကျပွန်ေအာင်သာ ၊ သံတို့လာေသာ် ၊ စားရာမှုေရး ။ ြပုစုေကျွးေလာ့ ၊ အိမ်ေဈးကုန်သွယ် ၊ ထိုသူငယ်နှင့် ။ သူြကွယ်သူေဌး ၊ တုတ်ခွန်ေြကးမှာ ၊ လမ်းေရးသာယာ ၊ ထိုသူငယ်နှင့် ၊ သူြကွယ်သူေဌး ၊ တုတ်ခွန်ေြကးမှာ ၊ လမ်းေရးသာယာ ၊ ြမို့တန်ဆာြဖင့် ၊ ြပင်ရာေနရချွန် ၊ အသည်ဝန်သို့ ၊ ရည်ညွှန်မလပ် ။ သံုးရန်အပ်ေလာ့ ၊ စည်းြကပ်စုပံု ၊ မှုေတာ်စံုကို ၊ ကုန်ေအာင်မှုမှား ၊ တင်ေလျှာက်ထားအံ့ ၊ ဘုရားဂူေဟာင်း ၊ တန်ေဆာင်းြပာသာဒ် ၊ ဇရပ်ေကျာင်းဘံု ၊ ထူပါရံုကို ၊ ကံုလံုမကျန် ၊ ြပင်ဆင်ရန်မှာ ၊ ဝတ္ထုကံထွက် ၊ ခွန်ဆီနက်ြဖင့် ၊ မပျက်စဉ်လာ ၊ ထားရိုးသာဟု ၊ ရာဇနက္ကမ ၊ ကျမ်းဖွင့်ကာ အသင့်ြဖာသည်။ ။ ြကာေပျာ် နတ်တစ်ပါး ဆင်ြခင်းဘုရား ။
အပိုဒ် (၁)
၏ အဓိပ္ပါယ်မှာ ေလျှာက်ပါမည် နာေတာ်မူပါဘုရား ဆိုလိုသည်အပိုဒ် (၂)
ရှမ်းယွန်းြပည်စပ် သိန္နီကေန၍ ဘုရင်ကို စိတ်ကရည်၍ ဖူးေသာ် တိမ်ေမှာင်ြကားမှ ထွန်းလင်းလျက်လာေသာ ေနမင်း ကဲ့သို့ ထင်ရြမင်ရ ပါသည်။အပိုဒ် (၃)
ေနြပည်ေတာ်တွင် ေန့လ ညီလာခံတို့၌ ဘုရင့်ေမးေတာ်မူအပ်ေသာ ၊ သိလိုေတာ်မူအပ်ေသာ ခဲရာခဲဆစ် အရပ်ရပ်တို့ကို မိမိ တင်ေလျှာက်ရသည် တို့ကို သတိရ၍ လွမ်းလှပါသည်။အပိုဒ် (၄)
ယခုမူကား ထိုသို့ ခဲရာခဲဆစ်တို့ကို ေြပေချာေြပလည်ေအာင် ေလျှာက်မည့်သူ အလိုေတာ်ကျ စိတ်ရွှင်ြကည်လင်ဖွယ် ေလျှာက်နိုင်သူများ မရှိေတာ့ြပီြဖစ်၍ မိမိ ေြပးလာကာ ေလျှာက်စမ်းချင်ပါ၏။အပိုဒ် (၅)
သိန္နီအရပ်သည် အတန်ရိုင်းေသး၍ မေပျာ်ေမွ့ပါ ၊ ရေသ့ရဟန်းြပုကာ မင်းကွန်းေစတီြကီး၌ ဆည်းကပ် ဝတ်ြပုြပီးလျှင် စစ်ကိုင်းဘက် ေချာင်ကိုးေချာင်သို့ ဝင်ချင်ပါေတာ့သည်။(သ-သံ-ပု-က) မှာ မင်းကွန်းေစတီြကီးအား သိြကားမင်းက ခပ်နှိပ်ေပးေသာ ဘွဲ့အမည်ြဖစ်သည် ဆိုသည်။ ပါဠိဘာသာြဖင့် ေလးပါဒ ဂါထာဖွဲ့ ြပီးလျှင် ထိုဂါထာေလးပိုဒ်၏ အစစာလံုး ေလးလံုးကို ယူေသာအခါ ထို (သ-သံ-ပု-က) ေလးလံုးကို ရသည်။ ထိုေလးဂါထာ၏ အဓိပ္ပါယ်ချုပ်ကား " သတ္တဝါတို့ အစီးအပွားကို ရှာေသာ ြမတ်စွဘုရားအား မင်းတရားြကီး ြကည်ညိုနှစ်သက် ေစြခင်းငှာ ငါ သိြကားသည် ေြကးအုတ်ြဖင့် ပူေဇာ်ြခင်း ြပုပါ၏ " ဆိုလိုသည်။
အပိုဒ် (၆)
မင်းတို့ ကျင့်ရာေသာ ကျမ်းလာအရကား သဿေမဓ အခွန်ကို ရှင်ဘုရင် မသံုးရ ၊ တိုင်းြပည်အတွက် စစ်မှုေရးရာ၌သာ သံုးရသည်။ ေရွှနန်းရိုး လမိုင်းဆိုင်ရာ ၊ လယ်ေတာ် ပယ်ေတာ်မှ ထွက်ေသာ ခွန်သီးေတာ်နှင့် တိုင်းတစ်ပါး စသည်ကဆက်ေသာ လက်ေဆာင် ပဏ္ဏာတို့ကိုသာ ရှင်ဘုရင်တို့ သံုးစွဲနိုင်သည်။ သုသာန် ၊ စဏ္ဍာလ တို့မှရေသာ အခွန်ကို တစ်နိုင်ငံမှ လာေသာ သံတို့ကို ေကျွးေမွးေပးကမ်း ရသည်။ ေဈးသည် ကုန်သည် သူေဌးသူြကွယ်တို့မှ ရေသာ အခွန်ကို ြမို့ြပ ၊ ကျံုးေြမာင်း ၊ လမ်းပန်း စသည်တို့ကို ြပင်ရာ၌ သံုးရသည်။ ဘုရားေြမ ေကျာင်းေြမမှရေသာ ခွန်သီးတို့ကို ဘုရား ၊ ဂူ ၊ ေကျာင်း ၊ ဇရပ် စေသာ သာသနာေရးဆိုင်ရာ၌ သု့းရပါသည်။ဤေနာက်ဆံုးအပိုဒ်သည် အေရးြကီးဆံုး ြဖစ်သည်။ ဘိုးေတာ်သည် ဘုရင်တို့ မသံုးထိုက်ေသာ သဿေမဓ အခွန်ေတာ်ေငွမှ ေငွေတာ်ရှစ်သိန်း မိမိ သားေြမးအတာက် သံုးမည်ဟု အမှတ်မဲ့ မိန့်ေတာ်မူသည်။ အြခားဝန်ြကီးတို့ သတိမြပု သို့မဟုတ် မှားေနေြကာင်းကို မေလျှာက်ဝံ့ြက ၊ သတိပညာနှင့်တကွ သတ္တိရှိေသာ ဦးေပါ်ဦး ကသာ ရှင်ဘုရင်ဝါး မဝေသးဟု ေလျှာက်တင်ြခင်း ြဖစ်သည်။ ဘုရင်လည်း ဆိုလိုချက်ကို သတိမြပုမိ ၊ စကားြကမ်းသည်ကိုသာ အမျက်ေတာ်ရှိ၍ သိန္နီသို့ ပို့လိုက်ြခင်း ြဖစ်သည်။
ထိုဆက်လိုက်ေသာ ေနာက်ဆံုးအပိုဒ်ကို ဖတ်ရမှ အမှန်သေဘာကိုသိရ၍ ဦးေပါ်ဦး ဆိုြခင်းသည် ဆိုသင့်ဆိုထိုက်ေြကာင်း အကျိုးေတာ်ြဖစ် ေလျှာက်ြခင်း ြဖစ်ေြကာင်းတို့ကို သိြမင်လျက် ေကျးဇူးတင်ကာ အြမန်ြပန်၍ ေခါ်ေတာ်မူေလသည်။
၃ ။ ေခွးများ တစ်ကျွန်းပို့ဒဏ် ၊ အေဝးပို့ဒဏ်မှ လွတ်ေသာကဗျာ
ဖိုးသူေတာ် ဦးမင်းသည် ပင်းတလဲြမို့နယ် ၊ ေရေဝဇာတိ ြဖစ်သည်။ ဘြကီးေတာ် လက်ထက်နှင့် ကုန်းေဘာင်မင်း လက်ထက်တွင် စာဆိုေတာ် ြဖစ်၍ ဆမွန်းြကီးရွာကို စားရသည်။ ရှင်အိေန္နာဘာသဓဇ ဟူေသာဘွဲ့နှင့် ဖိုးသူေတာ် ြပုလုပ်ဖူး၍ ဖိုးသူေတာ် ဦးမင်း ေခါ်သည်။ (စာဆိုဖက် ဦးမင်း ဆိုသူလည်း ရှိေသး၍ လူဦးမင်း ၊ ဖိုးသူေတာ် ဦးမင်း ဟု ထင်ရှားြကသည်)ဘြကီးေတာ်လက်ထက် (၁၁၈၁ - ၁၁၉၉)တွင် ေတာ်သလင်းလဆီ၌ ေခွးများအူြခင်း ၊ ဆူြခင်း အားြကီးသြဖင့် မခံမရပ်နိုင်ေသာေြကာင့် အမိန့်ေတာ်နှင့် ေခွးများကို ဖမ်း၍ (အင်းဝြမို့ေတာ်၏ တစ်ဖက်ကမ်း) စစ်ကိုင်းြမို့ဘက်သို့ ပို့ြကရ၏ ဟူသတည်း။
တစ်ေန့၌ ဖိုးသူေတာ် ဦးမင်းသည် ယင်းရဲေကျာက်ေဆာင်ဆိပ်ဆီသို့ လာခဲ့ရာ ေခွးထီးြကီးတစ်ေကာင်ကို စစ်ကိုင်းဘက်သို့ ပို့မည်ဟု ြကိုးနှင့်ချည်၍ ေလှေပါ်သို့ တင်ထားသည်။ ေခွးမနှစ်ေကာင်က ကမ်းထိပ်မှေန၍ အူြကသည်။ ေခွးထီးြကီးကလည်း ေလှထဲက ြပန်အူသည်။ ဤသည်ကို ဖိုးသူေတာ်ဦးမင်း ြမင်ရြကားရေသာ် ရယ်လည်း ရယ်ဖွယ် ၊ သနားလည်း သနားဖွယ် ြဖစ်သည်နှင့် ေအာက်ပါ ေလးဆစ်ကို ချက်ချင်း စပ်ဆိုလိုက်ေသည်။
သည်နှစ်တွင် ၊ ြကံုြပန်ရ ၊ ကျမနှင့်ဂမ္ဘီ ။
ေမာင်ြကီး ြကိုးေတွသိုင်းလို့ ၊ စစ်ကိုင်းဆို ေဇယျာြမို့ ကူးပို့ြပန်ြပီ။
ယင်းရဲေကျာက်ေဆာင်ဆိပ်က ၊ လွမ်းစိတ်နှင့် မယ်တို့ဆီ ေမျှာ်ြပီကွယ့်ဝူး။
ေမာင်နဲ့တူပင် ၊ မြကီးကို ေလှဝယ်တင်လို့ ၊ ပို့ြပန်လျှင် မေနစိမ့်ပါနှင့် ၊ ေသာတာပန် ဆိုတဲ့ ဆိပ်ကို လိှုင်းတိတ်မှကူး။
ကျားမ ၊ ဂမ္ဘီ = ေခွးမများအား မှည့်တတ်ေသာ အမည်များ
ေဇယျာ = စစ်ကိုင်းြမို့ ေဇယျပူရ
ယင်းရဲေကျာက်ေဆာင်ဆိပ် = အင်း၀ဘက်က ြမစ်ဆိပ်တစ်ခု
ဝူး = ေခွးအူသံကို တိုက်ရိုက်ယူ၍ ေရးဆိုေသာအသံ (အလွန် အကွက်ဆိုက်လှ၏။)
ေသာတာပန်ဆိပ် = စစ်ကိုင်းဘက်က ြမစ်ဆိပ်တစ်ခု။
ဤေလးဆစ်မှာ မြကာမတင် ပျံ့နှံ့သာား၍ ဘုရင် ေရွှနားေတာ်ြကားေလ၏။ ထိုအခါ ဘုရင်သည် ထိုကဗျာ၏ ဟဒယရွှင်ဖွယ် ေခွးေတွ ဒုက္ခေရာက်၍ ကရုဏာရှိဖွယ် ကဗျာ၏ အရသာကို ေတွ့ေလရကား ေခွးများကို တစ်ဖက်ကမ်းသို့ မပို့ရန် ထပ်မံ အမိန့်ထုတ်ရေလသတည်း။
သူပုန်မှုနှင့် ေထာင်ဒဏ်မှ လွတ်ေသာကဗျာ
' ကုန်းေဘာင်ေနမင်း ' ပတ်ပျိုး
ြမဝတီမင်းြကီး ဦးစသည် ၁၁၂၈ ခုတွင် စစ်ကိုင်းြမို့ အေနာက် ၊ မိေကျာင်တက်ေချာင်းရွာတွင် ဖွားသည်။ အဖမှာ အလံုးြမို့ပိုင် ၊ ေမာက်တက် ရွာသား ြမင်းစီးြကီးသား ဦးေပါက်ေကျာ် ၊ အမိမှာ သာလွန်မင်းြကီးလက်ထက် အမတ်ြကီး ဗညားကျန်းေတာ၏ ေြမး ေဒါ်ြငိမ်းသာ ြဖစ်သည်။ပန်းထိမ်ဝန်ေဟာင်း ဦးညွန့်သမီး မဧနှင့် ရသည်။ ပန်းထိမ်အလုပ် ၊ ေကျာက်အေရာင်းအဝယ် အလုပ် ၊ စာေရးငယ် ၊ ဘဏ္ဍာစာေရး ၊ အိမ်ေရှ့ သံေတာ်ဆင့် အတွင်းဝန် ၊ ဝန်ြကီး အထိ ရာထူး ဌာနန္တရများ ချီးေြမှာက်ြခင်း ခံရသည်။ အထူးကား ကဗျာဆရာ ြဖစ်သည့်အြပင် လက်ရံုးရည် ဘက်ကလည်း စွမ်းသူြဖစ်၍ မဏိပူရ ေသာင်းကျန်းသည်ကို ြကီးမှူး၍ သွားေရာက်တိုက်ခိုက် ြဖိုဖျက်ရသည်။ ၎င်းြပင် အဂင်္လိပ် ြမန်မာ ပထမ စစ်ပွဲအစတွင် စစ်သူြကီး မဟာဗန္ဓုလ နှင့်အတူ စစ်ကဲအြဖစ် လိုက်ပါထမ်းရွက် ၊ ပန်းဝါစစ်ပွဲတွင် ေကာင်းစွာ ေအာင်ြမင်ေလသည်။
မင်းတုန်းမင်း တရားြကီး လက်ထက် ၁၂၁၅ ခု ၊ အသက် ၈၇ နှစ်တွင်မှ အနိစ္စေရာက်သြဖင့် ြမန်မာမင်း ရှစ်ဆက်တိတိ မီေသာ ပညာရှိြကီး ြဖစ်ေလသည်။
ကုန်းေဘာင်မင်းသည် ၁၁၉၉ ခုတွင် နန်းတင်ြပီးေနာက် ' ကုန်းေဘာင်ပရေမ ေဇယတိ ၊ သီရိသီရိ ခုနစ်ြကိမ် ... ' အစချီေသာ ဘုန်းေတာ်ဘွဲ့ ပတ်ပျိုးကို ေရးဆက်ရာ ' မဟာသီရိေဇယျသူရ ' ဘွဲ့နှင့် ြမင်းတင်အခွန်ကို သနားေတာ်ြမတ် ခံရသည်။
ဤကုန်းေဘာင်မင်း လက်ထက် စလင်းမင်းသား ပုန်ကန်မှုတွင် ြမဝတီ ဝန်ြကီးဦးစ ပါဝင်သည် အထင်ေတာ်ရှိ၍ နိုင်ငံေတာ် သူပုန်မှုတွင် ေထာင်အတွင်း အကျဉ်းခံရေလသည်။ ေထာင်တွင်းကေန၍ ' ေဝြဖိုးကုန်းေဘာင် ညွှန့်ညွှန့် ' အစချီေသာ ပတ်ပျိုးကို ေရးဆက်လိုက်သည်။ ေနာက်ထပ်၍ ေအာက်ပါ ပတ်ပျိုးကို ေရးဆက်လိုက်ေသာအခါ နိုင်ငံေတာ် သူပုန်မှုကို ပလပ်၍ ေထာင်အကျဉ်းမှ လွှတ်ေတာ်မူေလသည်။
ကုန်းေဘာင်ေနမင်း ၊ ဘုန်းေရာင်ေဝရှင် ေတာင်ဒီပါ ထိန်ထိန်လင်း ၊ အိုရာမင်းရှိစံုြကာ ၊ ထံရင်းများပဏ္ဏာ သိဂင်္ါလျှံလန်း ၊ ဣန္ဒာစံခန်း ၊ ေဝယန်ပိုင်တူ နှုန်းနန်း ၊ အိုရွယ်မှန်းရည်လို့ေစ ၊ ြပည်လံုးသွန်း ေညာင်ေရ။
သြဖန် ။ ။ များထုေဝေန ၊ ချမ်းသာေစ ဖန်ေတာ်ေဆာင်တဲ့ ၊ ကုန်းေဘာင်ဘုရား ။ ။ ေသာင်းတိုက်ကယ်ညာ သေြပလံုး ၊ ဘုန်းေနြခည် ေထာင်ရာ ပွင့်တယ် ရာမင့်ထွတ်ဖျား။
ေလးပါးဆယ်အင် ၊ ြကည်လင်ပွားေစ ၊ တရားငယ်ြမိုက်ေရလန်း။ ။ တိုင်းခန်းညာေြက ၊ သာယာြငိမ်းေစ ၊ ဘုန်းမိုးရွာေစွြဖန်း။ ။ လှူစည်ေဆာ်ကာ ၊ တံရှည်တံြမွာ ၊ ကျူးသည်ေဆာ်ကာြမန်း ၊ ရာမင်းထွတ်စိုး ။ ြဖူရိပ်ေဝ ၊ စက်ေရွှေတာ် တင်ဦးပန်း။
ေနွနန်းရာသီ ၊ ေလြဖန်းခါမီ ၊ ပန်းစံုစီြကိုင်လွင်တဲ့ ။ ဖူးခိုင်ဆင့် ေမွးလိှုင်ချီ ၊ ဝင်းမှည့်မှည့် ဆင်းသိဂင်္ီ ။ ။ ေဂါ်ဇင်ဂန္ဓာသင်း ၊ ေရွှစံဖီေလေလ့ ။ ပျံတိုင်းငယ်ေဝမို့ရီ။
ကျူးသီငယ်သာနွဲ့ ။ ြမေြမာင်းငယ် တန်ေဆာင်းနှင့် ေအာင်ေဇယာပွဲ ၊ ေကျာ်သဲငယ် ေြကာညာေသာင်း ... ြမင့်ြမင့်ေလးဒီပါ ၊ သာယာေပျာ်ေရး ၊ ေရွှနိုင်ငံေအးသည်နှင့် ၊ ကျွန်းေလးရပ် ြပည်ငယ်ေလ ၊ လွယ်ကူသာြကည် ၊ ဖူးေရာက်ေတာ့သည် ေလေလ့ ၊ ပွင့်ေလာင်းငယ် ြဖတ်ဆယ်သည်။
သြဖန် ။ ။ ဘုန်းေနညွန့်စဉ် ၊ ရွယ်ရည်ေတာ်မူရာပါ့ သီလာေတာင်ေရ ြမစ်ငယ်တို့ ၊ ြဖစ်ေပရြငား ။ ဘုန်းေတေဇာ် ေနတန်ေဆာင်နှင့် ၊ ေသာင်းြမန်ေဘာင် ထိန်ထိန် လင်းတယ်ေလး ရာမင်းမင့်ဖျား။
၅ ။ ဆုေတာ်ေငွ တစ်ေထာင်ရေသာ ကဗျာ
ဂနိုင်စဆီက ထိုင်ရမယ်လိုလို ၊ ြမိုင်တစ်ငယ်ခို ၊ ြမိုင်မကို မဝင်ခင်က ၊ တသွင်သွင် မျက်ရည်ဥေတွနှင့် ၊ ညက်ေကျနုတအားငယ် ၊ သနားဖွယ်တစ်ပင် နတ်မှာြဖင့် ၊ ဆင်ြမတ်တဲ့ ကျင်ခက်ေရွှကို ၊ တင်ပတ်ေခွ နိုင်တနိုင်ပါ့ ၊ ရိုင်တရိုင် ရိုကရိုေတွနှင့် ၊ ငိုမသို့ ေရွှမျက်နှာကို ၊ ေနစြကာ အလျှံထိသည့်နှယ် ၊ မခံချိ ေခွေလျာြပန်တယ် ၊ ေြကွေတာ့ဟန် လဲရှာလုြပီေလး။သီကရီငယ် ၊ တီတီတွဲ့တွဲ့ ၊ မှီတမှီ ဝီဝီနွဲ့လို့ ၊ ချီခဲ့မေနာ် ညာတစ်ေမ့ကိုလ ၊ သာေပွ့ယူေခါ်ပါ့မယ် ၊ ေမာ်အမို့ေဟမဝန်မှာ ၊ ေြမသလွန်သဥ္စာလီနှင့် ၊ တင်သာကီ တစ်ေဆွနားရန်ဖို့ ၊ ေနရပါး သစ်ရွက်ေပါ်မှာ ၊ နှစ်သက်ေတာ်မူစရာပါ့ တူနှစ်ြဖာ ကွန်းခိုစို့ရဲ့ ၊ ကျွန်းညိုြမ ေငွရိပ်ဆာဝယ် ၊ ေရွှလိပ်ြပာ ြကည်ြကည်လန်းတဲ့ေအာင် ၊ ထားေမမှာ ဖွားေြခပန်းလှလို့ ၊ ေနညိုညို ေလချိုြဖန်းခါမှ ြမန်းစို့ကွယ်ေလး ။
သီေပါဘုရင်နှင့် မိဖုရား (ထိပ်စုဖုရားလတ်) အရှင်နှစ်ပါးတို့သည် ေရွှြကက်ယက် ဘုရားသို့ အဖူးအေြမာ် ထွက်ေတာ်မူေသာအခါ လမ်းခရီး၌ အထက်ပါ လွမ်းချင်းကဗျာကို နားခံေတာ်ေဝါြကီးမှူး ဦးြခံုသည် လမ်းတွင်ပင် ေရးဆက်ေလသည်။
လမ်း၌ မိဖုရားနုနယ် ပင်ပန်းပံုဖွဲ့နွဲ့၍ ေရးေသာ ကဗျာ ြဖစ်သည်။ အချိတ်အဆက် အလွန်မိ၍ အလွန်ေြပေချာ ညက်ေညာ ေကာင်းမွန်ေပသည်။ အရှင်နှစ်ပါးများစွာ နှစ်သက်ေတာ်မူ၍ ေငွတစ်ေထာင်ထုပ် သနားေတာ်မူသည်။ ဤေတးကဗျာမှာ စံနမူနာ ထားေလာက်သည် ြဖစ်၍ ' စံေတး ' ဟုလည်း ေခါ်ေလသည်။
0
responses to “
လက်ငင်းအကျိုး ခံစားရေသာ အဖိုးတန် ကဗျာများ
”