မြန်မာ့ဂုဏ်ရည် ရာဇဝင်ဖတ်စာ

စကား​​ေတာင်စား​

သက္ကရာဇ် ၉၁၃ ခု အင်း​ဝတွင် စည်သူ​ေကျာ်ထင် မင်း​ြပုသည့်​ကာလ ​ေနာင်အခါ ' စကား​​ေတာင်စား​ ' တွင် မည့်​ လူမည် ​ေမာင်စံလှ ၊ ရှင်သာမ​ေဏအမည် ရှင်ဉာဏ အမည်ရှိ​ေသာ သူသည် ​ေကျာင်း​မှထွက်လျှင်

သရပတ်

သမ နှင့်​ သင့်​ြမတ်၍ ​ေယာက္ခမအိမ်တွင် ​ေန၏။
[

မှတ်ချက်

ပွဲလျက် ၊ ​ေရနံ ၊ ငါး​ဆီ စသည်တို့​ကို ​ေရာ​ေနှာ၍ ကျိုထား​သည်ကို ' သရပတ် ' ဟု ​ေခါ်၍ ​ေလှ​ေထး​ရာ၍ သံုး​ရသည်။ ဤသရပတ်ကို စွဲ၍ ​ေလှ​ေထး​​ေသာ ​ေယာကျ်ား​ မိန်း​မများ​ကို ' သရပတ်သမား​ ' ၊ ' သရပတ်သမ ' ဟု ​ေခါ်သည်။ ]

ထိုသူသည် ရာဇဝင် ၊ ပံုြပင် စသည်တို့​ကိုသာ ​ေလ့​လာ​ေနသြဖင့်​ ​ေယာက္ခမက ြမည်တွန်​ေသာ​ေြကာင့်​ တစ်​ေန့​တွင် ပိုက်ဆံ​ေြကး​​ေငွ ရှာအံ့​ဟု ထွက်လာ​ေလ၏။

စည်သူ​ေကျာ်ထင်သည် ရှင်ြဖူ ရှင်လှ ဘုရား​သို့​ ထွက်​ေတာ်မူမည်ြဖစ်၍ လက်​ေရွး​ြကီး​ ​ေလှာ်ကား​​ေတာ်သား​တို့​ ြပင်ဆင်​ေနသည်ကို ​ေတွ့​​ေသာ် " လူမ​ေစ့​လျှင် ကျွန်ုပ်ကိုလည်း​ ငှား​ပါ " ဟု ဆို၏။ အြကီး​အမှူး​တို့​က " သင်သည် ပိန်လှ၏ ၊ သူများ​ကဲ့​သို့​ ​ေလှာ်ခတ်နိုင်မည် မဟုတ် " ဟု ဆိုြက၏။ " ​ေရပက်၍ လိုက်ပါရ​ေစ " ဆိုြပန်လျှင် " ​ေကာင်း​ြပီ လိုက်ခဲ့​​ေတာ့​ ၊ အခ​ေငွ နှစ်မတ် ​ေပး​မည် " ဟုဆို၍ ငှား​​ေလ၏။
​ေလှ​ေပါ်သို့​​ေရာက်လျှင် ​ေလှဝအကျယ် ၊ ​ေဇာက် ၊ ဦး​ ၊ ပဲ့​ ၊ တက်စွဲ စသည် မည်မျှရှိသည်တို့​ကို လက်သစ်​ေတာင်တာ နှင့်​တကွ မှတ်သား​​ေလ၏။

ထွက်​ေတာ်မူ၍ အတန်ြကာလျှင် ​ေလှဝ ၊ အကျင်း​ ၊ အကျယ် စသည်တို့​ကို ​ေမး​​ေတာ်မူရာ အြကီး​အမှူး​တို့​ မမှတ်သား​မိ ၊ မ​ေလျှာက်နိုင် ရှိြကလျှင် စကား​​ေတာင်စား​ ြဖစ်မည့်​သူက ဝင်၍ မည်၍မည်မျှရှိ​ေြကာင်း​ ​ေသချာစွာ ​ေလျှာက်​ေလ၏။

ဘုရား​ဖူး​​ေြမာ်ြပီး​၍ နန်း​​ေတာ်သို့​ ြပန်ခါနီး​၌ မိုး​ရိပ် ​ေလရိပ် ရှိ​ေသာ​ေြကာင့်​ " မိုး​​ေလ ကျလိမ့်​မည်​ေလာ " ​ေမး​​ေတာ်မူရာ အြခား​သူတို့​ မ​ေလျှာက်ထား​ြက​ေသာ​ေြကာင့်​ စကား​​ေတာင်စား​ ​ေလာင်း​ကပင် " တိမ်​ေတ ၊ ​ေလဇက် ၊ လျှပ်စစ်ပ​ေဥ္စာ ၊ သံတ​ေယာ " ဆိုသည့်​ စကား​ကို​ေထာက်လျှင် " ​ေရွှနန်း​​ေတာ်သို့​ ​ေရာက်၍ တစ်​ေမာင်း​ခန့်​ြကာမှ မိုး​​ေလကျပါလိမ့်​မည် " ဟု ​ေလျှာက်​ေလ၏။ မည်သို့​မျှ မိန့်​​ေတာ် မမူဘဲ နန်း​​ေတာ်သို့​ ြပန်​ေလရာ ​ေလျှာက်သည့်​အတိုင်း​ ​ေရာက်၍ တစ်နာရီခန့်​ရှိမှ မိုး​​ေလကျ​ေလသည်။

[

မှတ်ချက်

' တိမ်​ေတ ' = မိုး​ရွာအံ့​ဟု တက်လတ်​ေသာတိမ်ကို သံုး​ယူဇနာ အရပ်က ြမင်ရသည်။
' ​ေလဧက် ' = မိုး​ြမူး​​ေသာ် ​ေလ ဆင်သည်ကို တစ်ယူဇနာက ြမင်ရသည်။
' လျှပ်စစ်ပ​ေဥ္စာ ' = လျှပ်စစ်ကို ငါး​ယူဇနာက ြမင်ရသည်။
' သံတ​ေယာ ' = မိုး​သံကို သံုး​ယူဇနာက ြကား​ရသည် ဆိုလိုသည်။ ]

​ေနာက်တစ်​ေန့​ကျမှ ဘုရင်သည် လက်​ေရွး​ြကီး​ ​ေထာင်ကဲတို့​အား​ " ယမန်​ေန့​က ​ေလှဝ အကျယ် စသည် ၊ မိုး​ ​ေလ ကျမည် စသည် တို့​ကို ​ေလျှာက်သူကား​ အသူနည်း​ " ဟု ​ေမး​​ေတာ်မူ၏။ " လူမ​ေစ့​၍ သရပတ်သမလင် ကို ငှား​ရပါ​ေြကာင်း​ ၊ အမည်ကို မသိပါ​ေြကာင်း​ " ​ေလျှာက်ြက၏။ ရှာ​ေဖွ​ေခါ်ငင်ခဲ့​ရန် မိန့်​​ေတာ်မူ၍ ​ေရှ့​​ေတာ်​ေရာက်​ေသာ် ရာဇဝင် ၊ ထံုး​စံ ၊ ပံုြပင် ၊ ဝတ္ထု စသည်တို့​ကို ​ေမး​​ေတာ်မူသည်။ တစ်ခုမကျန် သာယာယဉ်​ေကျး​​ေသာ စကား​ြဖင့်​ ​ေလျှာက်​ေပ၏။ မင်း​ြကီး​လည်း​ သံုး​ရမည့်​သူ ြဖစ်သည်ဟု အပါး​​ေတာ်တွင် ခစား​​ေစ​ေတာ်မူ၏။

စကား​​ေတာင်စား​ကို ဟံသာဝတီသို့​ ​ေစလွှတ်ြခင်း​

နရပတိစည်သူ​ေကျာ်ထင်သည် ဟံသာဝတီ ဆင်ြဖူရှင်များ​ထံသို့​ စကား​​ေတာင်စား​ကို လက်​ေဆာင်ပဏ္ဍာများ​နှင့်​ ​ေစလွှတ်​ေတာ် မူ၏။ စကား​​ေတာင်စား​ ​ေရာက်လျှင် ဆင်ြဖူများ​ရှင်က မိမိ၏ မွန်အမတ်ပညာရှိ ဗညား​ဒလအား​ " စကား​​ေတာင်စား​ကို လည်း​​ေကာင်း​ ၊ အမှူး​အမတ် အား​လံုး​ကို လည်း​​ေကာင်း​ အသင့်​အိမ်သို့​ လာ​ေစမည် ၊ အသင် ​ေဟာ​ေြပာ စံုစမ်း​ရမည် " ဟု မိန့်​​ေတာ်မူ၏။
ဗညား​ဒလအိမ်၌ မှူး​မတ် အစံုအလင် ​ေရာက်ြက​ေသာ် ဗညား​ဒလထိုင်ရန် ဖထိုင် တစ်​ေတာင်သာသာကို အံုး​ပန်း​နှင့်​တကွ ြပင်ဆင်ထား​၏။ ဖထိုင်​ေြခရင်း​က စကား​​ေတာင်စား​ထိုင်ရန် သင်ြဖူး​ခင်း​ထား​ြပီး​လျှင် စကား​​ေတာင်စား​ကို ​ေစာင့်​​ေနြက၏။

စကား​​ေတာင်စား​လည်း​ ပုဆိုး​ ၊ အကျင်္ီ ၊ ​ေဗာင်း​ထုပ် ၊ အနီချည်း​ဝတ်၍လာြပီး​လျှင် မှူး​ပံု မတ်​ေပါင်း​အလယ်၌ ခင်း​ကျင်း​ထား​​ေသာ သင်ြဖူး​​ေပါ်တွင် ​ေပါင်​ေထာင်လျက် မ​ေြကာက်မရွံ့​​ေန၏။

ဗညား​ဒလသည် မထွက်မီ တံခါး​ြကား​က ​ေချာင်း​ြကည့်​ြမင်​ေသာ် အံ့​ဖွယ်သရဲရှိ၏ဟု ​ေအာက်​ေမ့​ြပီး​မှ မင်း​ဝတ်မင်း​စား​ ​ေကာင်း​စွာ သတ်ဆင်ြပီး​လျှင် ထွက်၍ ဖထိုင်ထက်မှာ ထိုင်၏။ ထိုအခါ စကား​​ေတာင်စား​သည် သင်ြဖူး​မှ ရုတ်ြခည်း​ထ၍ ဖထိုင်ထက်သို့​ တက်မည်ြပုလျှင် ဗညား​ဒလ လက်လှမ်း​လင့်​သည်ကို စကား​​ေတာင်စား​သည် လက်ကိုမ​ေပး​ဘဲ တက်၍သာ ​ေန၏။ ဗညား​ဒလလည်း​ ထူး​ဆန်း​လှ၏ဟု ​ေအာက်​ေမ့​၏။
ဗညား​ဒလလည်း​ သူ့​သခင်နှင့်​ ငါ့​သခင် မဖက်​ေစဘဲ သူ့​သခင်နှင့်​ ငါ့​နှင့်​သာ ဖက်၍ဆိုမည်ဟု ြကံလျက် " အင်း​ဝမင်း​ နရပတိ စည်သူ​ေကျာ်ထင် ကျန်း​မာ​ေတာ် မူပါ၏​ေလာ " ဟု​ေမး​၏။ စကား​​ေတာင်စား​က ရိပ်မိ၍ " ငါတို့​သခင် ကျန်း​မာ​ေတာ်မူသြဖင့်​ ဆင်ြဖူသခင် ကျန်း​မာ​ေြကာင်း​ကို သိလို​ေသာ​ေြကာင့်​ ငါ့​ကို ​ေစလိုက်၏ " ဟု ြပန်​ေြပာ​ေလ၏။

ထိုအခါ ဗညား​ဒလသည် ြပန်​ေြဖသည့်​ အဓိပ္ပါယ်ကို သိ၍ အံ့​ဩ၏။ ထို့​​ေနာက် စကား​​ေတာင်စား​ ရဲရင့်​​ေြကာင်း​ ၊ အ​ေြပာအဆို လိမ္မာ​ေြကာင်း​များ​ကို ချီး​မွမ်း​၍ မင်း​ြကီး​အား​ ​ေလျှာက်၏။

ထို့​​ေနာက် ဗညား​ဒလက " အရှင်မင်း​ြကီး​ စကား​​ေတာင်စား​၏ အသိအလိမ္မာကိုကား​ သိရပါြပီ ၊ အကျစ်​အလျစ်​ကို သိလိုပါ​ေသး​သည် " ဟု ​ေလျှာက်၍ ဤသို့​ စံုစမ်း​၏။

သင်ြဖူး​ခင်း​၍ ​ေရအြပည့်​နှင့်​ ​ေရွှကရား​ ၊ ​ေရွှဖလား​ အလွတ်တစ်လံုး​ ၊ ​ေငွဖလား​ အလွတ်တစ်လံုး​ တို့​ကို ထား​၏။ ထမင်း​ပွဲကို ​ေငွလင်ပန်း​တွင် အနား​မြမင်​ေအာင် ထမင်း​ထည့်​ြပီး​မှ အ​ေပါ်က အမဲ​ေပါင်း​ ၊ အကျစ် ၊ အ​ေြကာ် ၊ အကင် စ​ေသာ အရသာတို့​ကို အထပ်ထပ် ထည့်​၍ ထား​၏။ ဤသို့​ ဘုရင့်​​ေရှ့​​ေတာ်တွင် ြပင်ဆင်​ြပီး​မှ စကား​​ေတာင်စား​ကို ​ေခါ်ယူ​ေကျွး​​ေမွး​ရ၏။

စကား​​ေတာင်စား​ ြမင်လျှင် မိမိကို စမ်း​သည်ဟု သိသြဖင့်​ ဤသို့​စား​၏။ ​ေရွှကရား​က ​ေရကို ​ေရွှဖလား​တွင်ထည့်​၍ ကရား​ကို အညှာထည့်​ထား​ြပီး​မှ လက်ငါး​​ေချာင်း​ဆန့်​ရံု အမဲသား​ကို ြပင်၍ စား​၏။ အမဲအ​ေပါင်း​ အကျစ်တို့​ကို ြပင်အ​ေပါ်က မယူဘဲ အထဲကသာ ထမင်း​ြပင်ဟန်ြပု၍ စား​၏။ ဟင်း​​ေလး​တစ်ကိုလည်း​ အ​ေပါ်က မယူဘဲ လက်နှစ်၍ အထဲကသာ ယူကာစား​၏။ စား​ဖန်များ​လတ်​ေသာ ထမင်း​မ​ေပါ်ဘဲ တ​ေရွ့​​ေရွ့​နိမ့်​၍ ကျသွား​၏။ ြပီး​မှ ​ေရွှဖလား​တွင် ​ေရ​ေသာက်၍ ​ေငွဖလား​တွင် လက်​ေဆး​၏။ ထို့​​ေနာက်မှ ​ေြပာ​ေဟာ၍ ​ေန၏။

ဗညား​ဒလလည်း​ ထမင်း​ပွဲကိုြကည့်​​ေသာ် ဟင်း​လျာတို့​သည် ​ေအာက်ထမင်း​ဘက်က တစ်ြခမ်း​စီကုန်၍ အ​ေပါ်ဘက်က အနည်း​ငယ်မျှ မလစ်လပ်သည်ကို ြမင်ရ၏။ စကား​​ေတာင်စား​ တဲသို့​ ြပန်​ေသာအခါမှ ဗညား​ဒလက ဘုရင်အား​ စကား​​ေတာင်စား​သည် အစား​အ​ေသာက် အကျစ်အလျစ် ဘက်ကလည်း​ ဆိုဖွယ်မရှိ​ေြကာင်း​ ၊ အံ့​ဩဖွယ် ရှိ​ေြကာင်း​များ​ကို ​ေလျှာက်​ေပ၏။

တစ်​ေန့​​ေသာ် ဘုရင်သည် မင်း​မှူး​မတ်ဗိုလ်ပါ ပရိသတ်ြကီး​စွာနှင့်​ သဘင်ခံ​ေတာ်မူရာ စကား​​ေတာင်စား​အား​ ​ေမး​ြမန်း​​ေတာ်မူသည်မှာ
" အင်း​ဝ နရပတိစည်သူ ကျန်း​မာပါ၏​ေလာ "
" ရတနာသံုး​ပါး​ ဂုဏ်​ေတာ်​ေြကာင့်​ အကျွန်ုပ်တို့​သခင် ကျန်း​မာပါ၏ "
" ယခု ငါခံ​ေသာပွဲကဲ့​သို့​ အင်း​ဝ၌ စည်ကား​​ေသာပွဲများ​ ရှိပါ၏​ေလာ "
" အင်း​ဝတွင် ပွဲသဘင် များ​လှပါသည်။ ထူပါရံု​ေစတီ ထီး​တင်ပွဲြပီး​၍ ပွဲစဲသည်မျှ​ေလာက်နှင့်​ ယခုပွဲသဘင် တူပါသည် "
" အင်း​ဝ ​ေရွှနန်း​ရင်ြပင်သည် ကျယ်ပါ၏​ေလာ "
" အရှင်မင်း​ြကီး​၏ ​ေရွှနန်း​ရင်ြပင်ထက် တစ်တာ ကျယ်ပါသည် "
" တစ်တာ ကျယ်​ေြကာင်း​ကို မည်သို့​သိသနည်း​ "
" အကျွန်ုပ်၏ ​ေြခလှမ်း​တွင် တာပါ​ေသာ​ေြကာင့်​ သိပါသည် "
ထိုအခါ အင်း​ဝသို့​ အြမန်သွား​၍ တိုင်း​​ေစရာ စင်စစ်ပင် တစ်တာကျယ်​ေြကာင်း​ ​ေတွ့​ရ၏။ ထို့​​ေနာက် မင်း​တရား​ြကီး​သည် ဆုလာဘ်များ​စွာ ​ေပး​သနား​၍ သံုး​လရှိ​ေသာ် အင်း​ဝသို့​ ြပန်၍လွှတ်​ေတာ်မူ၏။
စည်သူ​ေကျာ်ထင်က ​ေပး​​ေသာအမည်မှာ ' တမန်​ေဇယျ ' ြဖစ်သည်။ ၎င်း​​ေနာက် သက္ကရာဇ် ၉၁၆ ခု၌ ဟံသာဝတီ ဆင်ြဖူရှင် မင်း​တရား​ြကီး​သည် အင်း​ဝကို လုပ်ြကံ၍ ရ​ေတာ်မူလျှင် " တမန်​ေဇယျကို ရခဲ့​၏​ေလာ " ဟု ​ေရှး​ဦး​စွာ ​ေမး​ြမန်း​​ေတာ်မူသည်။ ရခဲ့​​ေြကာင်း​ ​ေလျှာက်မှ စကား​​ေတာင် ရွာကို​ေပး​၍ ချီး​ြမှင့်​​ေတာ်မူသည်။ ဤအခါမှ ' စကား​​ေတာင်စား​ ' ဟု တွင်​ေလသည်။

စကား​​ေတာင်စား​ကို ရခိုင်သို့​​ေစလွှတ်ြခင်း​

ထို့​​ေနာက် ဟံသာဝတီ ဆင်ြဖူရှင်က စကား​​ေတာင်စား​ ကို ရခိုင်သို့​ ​ေစ​ေတာ်မူသည်။ ​ေရာက်လျှင် ရခိုင်မင်း​ နှာ​ေခါင်း​ရှည်သည် ြဖစ်၍ မှူး​မတ်တို့​ ​ေမာ်မြကည့်​ဝံ့​ ရှိြကသည်ကို စကား​​ေတာင်စား​ သိရင်း​ြဖစ်သည်နှင့်​ " သင်တို့​အရပ်၌ မည်သည့်​အစာကို စား​သနည်း​ " ဟု ​ေမး​​ေတာ်မူသည်တွင် " ဟင်း​လျာကို ြငီး​​ေငွ့​၍ ကန်း​စွန်း​ညွန့်​များ​ကို မြဖတ်ဘဲ ​ေြကာ်၍စား​ြကပါသည် " ဟု ​ေလျှာက်​ေလ၏။

ရခိုင်မင်း​လည်း​ အကျစ်အလျစ်ကို သိလို၍ လင်ပန်း​တစ်ခုတည်း​တွင် ထမင်း​ထည့်​လျက် အ​ေပါ်က ဟင်လျာ​မျိုး​စံုထည့်​၍ ​ေကျွး​၏။ ကန်စွန်း​​ေြကာ်ကိုလည်း​ ပါ​ေစ၏။

စကား​​ေတာင်စား​လည်း​ ယခင် ဟံသာဝတီမှာကဲ့​သို့​ ​ေအာက်ကနိှုက်၍ စား​၏။ ကန်စွန်း​ညွန့်​ကိုကား​ တစ်စကို ​ေြမှာက်ကိုင်ြပီး​မှ ​ေမာ့​လျက် ​ေအာက်စက​ေန၍ စား​မျို၏။

ရခိုင်ဘုရင်ြမင်လျှင် မိမိ နှာတံရှည်သည်ကို ြကည့်​ရ​ေအာင် ြကံစည်၍ စား​​ေြကာင်း​ ရိပ်မိမှ ြပံုး​ရယ်၍ " ​ေမာင်မင်း​တို့​ြပည်၌ ငါကဲ့​သို့​ နှာတံရှည်သူ ရှိသ​ေလာ " ​ေမး​​ေတာ်မူရာ " ရှိပါသည် " ဟု ​ေလျှာက်၏။ သို့​​ေလျှာက်သည့်​အတိုင်း​ ဟံသာဝတီသို့​ ရခိုင်များ​ လာ​ေသာအခါ ဆင်ကို ြပ​ေလ၏ ဟူသတည်း​။

လူမည် ' ဦး​စံလှ ' ၊ ရှင်မည် ' ရှင်ဉာဏ ' ၊ စည်သူ​ေကျာ်ထင်လက်ထက် ' တမန်​ေဇယျ ' ၊ ဟံသာဝတီ ဆင်ြဖူများ​ရှင် လက်ထက် ' စကား​​ေတာင်စား​ ' ဟုတွင်​ေသာ ပညာရှိအ​ေြကာင်း​ကား​ ြပီး​၏။